Karından Sıvı Alınması (Parasentez) Nedir?
Karından sıvı alınması, tıbbi adıyla "parasentez" veya "abdominal parasentez," karın boşluğunda (periton boşluğu) biriken anormal sıvının (asit) bir iğne ve enjektör yardımıyla boşaltılması işlemidir. Bu sıvı birikimi genellikle karaciğer hastalıkları (örn. siroz), kalp yetmezliği, kanser veya enfeksiyon gibi altta yatan ciddi sağlık sorunlarından kaynaklanır. İşlem, teşhis (sıvının nedenini analiz etmek) veya tedavi (nefes darlığı, karın ağrısı gibi semptomları hafifletmek) amacıyla yapılabilir.
İşlem Öncesi Hazırlık
- Hasta değerlendirmesi: Doktor, hastanın tıbbi geçmişini, kullandığı ilaçları (özellikle kan sulandırıcılar) ve alerjilerini gözden geçirir.
- Fizik muayene: Karın bölgesi muayene edilerek sıvının miktarı ve uygun giriş noktası belirlenir.
- Görüntüleme: Ultrason ile karındaki sıvının kesin konumu ve miktarı tespit edilerek iğnenin güvenli şekilde yerleştirilmesi sağlanır.
- Hastanın hazırlanması: Hasta, işlem öncesi idrarını yaparak mesanesini boşaltır. Lokal anestezi uygulanacağı için genellikle aç kalması gerekmez, ancak doktorun önerilerine uyulmalıdır.
- Onam formu: Hasta veya yakını, işlemin riskleri ve faydaları açıklandıktan sonra yazılı onay verir.
Karından Sıvı Alınması İşleminin Aşamaları
- Pozisyon: Hasta, sırt üstü yatarken başı hafif yükseltilir veya yan pozisyona alınabilir.
- Sterilizasyon: İşlem bölgesi (genellikle göbek altı veya çevresi) antiseptik bir solüsyonla temizlenir ve steril örtülerle kaplanır.
- Lokal anestezi: Cilt ve altındaki dokulara lokal anestezik enjekte edilerek bölge uyuşturulur. Bu, işlem sırasında ağrıyı en aza indirir.
- Giriş: Doktor, ultrason rehberliğinde steril bir iğneyi (genellikle 18-22 gauge) karın duvarından periton boşluğuna yavaşça ilerletir. İğneye bağlı bir enjektör veya tüp sistemi kullanılır.
- Sıvı alımı: Sıvı, enjektörle yavaşça çekilir veya bir drenaj sistemiyle boşaltılır. Alınan sıvı miktarı, işlemin amacına bağlıdır (tanı için 50-100 ml, tedavi için birkaç litre).
- İğnenin çıkarılması: İşlem tamamlandığında iğne çıkarılır ve giriş noktasına baskı uygulanarak kanama kontrol edilir. Küçük bir bandaj veya pansuman yapılır.
- Numune işleme: Alınan sıvı, analiz için laboratuvara gönderilir; hücre sayımı, kültür, biyokimyasal testler yapılabilir.
İşlem Sonrası Bakım ve İyileşme
- İstirahat: Hasta, işlem sonrası birkaç saat hastanede gözlem altında tutulur; vital bulguları (tansiyon, nabız) izlenir.
- Sıvı dengesi: Büyük miktarda sıvı alındıysa, hastanın sıvı ve elektrolit dengesi kontrol edilir.
- Komplikasyon izleme: Kanama, enfeksiyon, sıvı sızıntısı veya organ delinmesi gibi riskler açısından dikkatli olunur.
- Taburculuk: Hasta stabilse, evde dinlenmesi ve pansumanı temiz tutması önerilir; ağrı, şişlik veya ateş durumunda derhal doktora başvurması istenir.
Olası Riskler ve Komplikasyonlar
- Enfeksiyon: Steril koşullara dikkat edilmezse peritonit gelişebilir.
- Kanama: Nadiren karın duvarı damarlarında kanama olabilir.
- Organ yaralanması: Bağırsak veya mesane gibi organların delinme riski düşüktür, ancak ultrason kullanımı bu riski azaltır.
- Sıvı sızıntısı: Giriş noktasından sıvı sızabilir; genellikle kendiliğinden durur.
- Hipotansiyon: Büyük miktarda sıvı çekilirse tansiyon düşüklüğü yaşanabilir.
Sonuç
Karından sıvı alınması, genellikle güvenli ve etkili bir işlem olup, deneyimli bir sağlık ekibi tarafından steril koşullarda yapılmalıdır. Altta yatan hastalığın tedavisi için önemli bir adım olabilir, bu nedenle hastaların doktor talimatlarına uyması ve takiplerini aksatmaması kritiktir. Unutmayın, bu bilgiler genel eğitim amaçlıdır; tanı ve tedavi için mutlaka bir doktora danışılmalıdır. |
